İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?
İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG), işyerinde çalışma sırasında çeşitli nedenlerden dolayı ortaya çıkabilecek sağlık zararlarından korunmak amacıyla yapılan sistematik ve bilimsel çalışmalardır. İSG kavramı, özellikle 1980’lerden itibaren Avrupa Birliği’nde yoğun olarak ele alınmaya başlanmıştır. 1989’da yayımlanan 89/391/EEC İş Sağlığı ve Güvenliği Direktifi, bu alanda bir çerçeve direktif olarak kabul edilmiştir ve bu çerçeveye dayanarak birçok bireysel direktif çıkarılmıştır. Türkiye’de ise 2012’de yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Avrupa Birliği uyum süreci kapsamında hayatımıza girmiştir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramı
Son yıllarda üzerinde durulan önemli konulardan biri olan iş sağlığı ve güvenliği, iki temel kavramdan oluşur: iş sağlığı ve iş güvenliği. Bu kavramları anlamadan önce sağlık ve güvenlik kavramlarını tanımlamak gerekir.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre sağlık; fiziksel, ruhsal ve sosyal açılardan tam bir iyilik hali olarak tanımlanır. Yani bir bireyin sağlıklı olması sadece fiziksel olarak değil, ruhsal ve sosyal açılardan da tam bir iyilik halinde olması anlamına gelir.
İş sağlığı, işçinin çalıştığı işte fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak iyilik hali içinde olmasıdır. İş sağlığının etkileri, işçi ile etkileşim halinde olan herkese yansıdığı için geniş bir etki alanına sahiptir. WHO ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) karma komisyonuna göre; iş sağlığı, her meslekteki işçilerin fiziksel, ruhsal ve sosyal iyiliklerini en üst düzeyde koruma ve geliştirmeyi; işçilerin çalışma koşullarından ötürü sağlıklarını kaybetmelerinin önlenmesini; işçilerin iş yerindeki sağlığa zararlı faktörlerden kaynaklanan risklerden korunmasını ve işçinin fiziksel ve psikolojik donanımına uygun işte çalışmasının sağlanmasını amaçlar.
İş Güvenliği
Güvenlik kavramı, bir şey zararlı ve riskli değilse güvenli olduğu anlamına gelir. Ancak bu durum genellikle ulaşılabilir bir hedef değildir. Bunun yerine, güvenlik bir değer yargısı olarak algılanmalıdır. Bir makine veya eylemde yaralanma riskinin kabul edilebilir düzeyde olduğu düşünülüyorsa, bu makine ve eylem güvenli olarak görülebilir. İş güvenliği ise, bir işin yapılması sırasında çalışan bireylerin karşılaştığı tehlikelerin ortadan kaldırılmasını veya en aza indirilmesini sağlayan teknik önlemleri içeren bir kavramdır. İş güvenliği, çalışma ortamına ilişkin önlemleri kapsar.
İş güvenliği, çalışanların iş yerinde kullanılan teknik ekipmanlara karşı korunmasını ifade eder. Bu anlamda iş yerinde kullanılan ekipmanlardan doğabilecek risklerin tespiti ve bu risklere karşı nasıl koruma tedbirleri alınabileceği ile ilgilenir.
İş sağlığı ve güvenliği kavramının özünde, çalışanların işten ve iş ortamından kaynaklanan risklere karşı korunması yer alır. İş sağlığı ve güvenliği kavramlarını kesin sınırlarla birbirinden ayırmak zordur. Bugün yapılan birçok tanımda iki kavramın birbirinin yerine kullanıldığı veya bir bütün olarak ele alındığı görülmektedir. Ancak, iş güvenliği kavramı daha çok teknik açıdan yaklaşımı ifade eden bir kavramdır.
